ሓቀይና ናጽነት፦ ኣብ ግዜ ድኻም ስራሕ ዳግመ ምሕሳብ

ኣባ ተወልደ መብራህቱ - ሃገረ ቫቲካን*

ኣብ 2025 ዝተኻየደ ስራሓት ሰባት ብዘይርአ መገዲ ብሓባር ክሰርሑ ኣኽኢሉ ኢዩ፣ ከምቲ ኣብ ቍጠባ ፍራንቸስኮን ከምኡውን ብብዝሒ ኣጠቓቕማ መተግበሪ ዋትስአፕን፣ ጎግል ድራይቭን ካልኦት ተክኖሎጅያዊ መሳርሒታትን ኣብ ስራሕ ምትሕብባር ንኽግበር ዘኽእሎም ምዕባሌ ኢዩ ዝንበረ። ሕጂ ድማ ብመስመር ብኢንተርነት ዝጀመረ ነዊሕን ትርጕም ዘለዎን ርክባት ክንሃንጹሉ ኣብ እንኽለሉ ደረጃ በጺሕና ኣሎና። ክሳዕ ክንደይ ብስራሕ ትሑዛት ከም ዝዀንናን፣ ሎሚ ኽንደይ ኣኼባታት ከም እነካይድ ከም ዘሎና  ወይ ውን ጽሑፍና ኸም ባጅ መጠን ክብሪ ዕዳጋ ክሳብ ክንደይ ከም ዝወሰኸ ኢና እንርኢ ዘሎና። እንተዀነ ግን ኵሉ ሳዕ ኣብ መስመር ምህላው ወይ ውን ወትሩ ግዜ ብዛዕባ ስራሕ ናይ ምሕሳብ ስምዒት ዋጋ ኣለዎ፣ እዚ ማለት ድኻምን ጻዕርን ዝሓትት ኢዩ።

መብዛሕትና ወትሩ ግዜ ምስ ነሓድሕድና እተተሓሓዝና እኳ እንተ ዀንና፣ እዚ ጉዳይ እዚ ዅሉ ሳዕ ከም እንሰርሕ ጌርካ ኺትርጐም ዝኽእል እኳ እንተ ዀነ፣ እቶም ብኣካል ክርከቡሉ ዘለዎም ኣገዳሲ ስራሕ ዘለዎም ሰባት ፣ ማለት መብዛሕትኡ ግዜ ተግባራዊ ውጽኢት ዚሓትት ነዊሕ ሰዓታት ወይ ብዙሕ ስራሕ እዮም ዚሰርሑ - ብናይ ሓደ ሰብ ጻዕሪ ካልእ ሰብ ኪነብር ወይ ህይወቱ ክመርሕ ክኽእል ኣለዎ። በቲ ሓደ ሸነኽ ድማ ኣብ ቍጠባዊ ጽላት ምስታፍ ናይ ገዛእ ርእስኻ መራሒ ንኽትከውን የኽእለካ፣ ናይ ገዛእ ርእስኻ ግዜ ከም ዝህልወካ ዝገብር ውን ኢዩ ወይ ንግዜኻ ከም ዘድልየካ ንኽትጥቀመሉ ዘኽእል ውን ኢዩ። ብኻልእ ኣማራጺ ናይ ሓጺር ግዜ ስራሕ ኣስራሕቲ፣ ነቶም ካብ መጠን ንላዕሊ ዝሰርሑ ሰራሕተኛታት ንቡር ኪገብሩ ወይ ብኻልእ መገዲ ኺምዝምዝምዎም የኽእሎም ኣሎ። ናይ ስራሕ ምትካእ ስግኣት ንመብዛሕትና ልሙድ ድማ ኮይኑ ይርከብ ኣሎ ። በዚ ኸምዚ ወጻኢታትና ንምቕናስን፣ እኹል ጻማ ዝህብ ቍጠባ ኣብ ምብልሻውን፣ ኣን ናይ ድሕንነት መርበብ እዩ ዚምርኰስ ፣ ንኣብነት ብዓይኒ ዘይርአ ሸቕሊ እቶም መብዛሕትኡ ግዜ ስደተኛታት ኮይኖም ዘገልግሉ ሰብ ሞያ ክንክን ጥዕና ከምኡውን ኣብ ዕንወት ተፈጥሮኣዊ ዓለም ዝምርኰስ ኢዩ፣ እዚ ኸኣ ኣብቲ ልሙድ ቍጠባዊ ለውጥታትና ወትሩ ኣትሒትካ ዚርአ ኮይኑ ኣሎ።

ኣብዚ ዘመን እዚ ከም Occupy Wall Street (ምንቅስቓስ ቁጠባዊ ውሕስነት) ዝኣመሰሉ ማሕበራዊ ምንቅስቓሳት እናወሰኹ ኣብ ዝኸዱሉ ዘለዉ፣ ምስ ከደ ውድብ ሕቡራት ሃገራት ዝኣመሰላ ውድባት  ንድኻምን ንድኻምና ንምቅላስን ግቡእ ስራሕን ደሞዝን ዝብል ሓሳባት የስፋሕፍሓ እየን ዘለዋ። ኣብዘን ዝሓለፋ 25 ዓመታት ከምዚ ዝኣመሰለ ልምምድ ኣብ ብዙሓት ሃገራት ዝርከባ ትካላት፣ ነቲ ስራሕ ዘፍርዮ "ጽቡቕ" ነገር ኣገዳስነት ንኽህልዎም ኣኽኢልወን ኢዩ። ንኣብነት ሸቶ ቀዋሚ ምዕባለ 8 ተባሂሉ ዝፍለጥ ደረጃ ሓንቲ ሃገር ግቡእ ስራሕ ትፈቅድ እንተ  ዀይና ንምፍላጥ፣ ከም  ገምጋም ናይ ሰዓት ደሞዝን፡ መጠን ሽቕለት ኣልቦነትን ከምኡውን መጠን ናይ ስራሕ ጕድኣትን ዝኣመሰለ እተፈላለየ ማዕቀናት ዘለዎ መሐበሪታት ከማዕብላ ክኢለን ኣለዋ። ከምዚ ዝኣመሰለ ለውጥታት ኣብ መሰረታዊ ትካላት ከም ዚምርኰስ ዜጠራጥር ኣይኰነን፣ ይኹን ደአ እምበር ከከም ኣከባቢኡ ይፈላለ እዩ። ኣብ ቍጠባ ፍራንቸስኮ  ሓደ ስራሕ  "ጽቡቕ" ወይ "ሕማቕ" እንተ ዀይኑ ካብ ምግምጋም ንላዕሊ ንሰራሕተኛ ርእሰ-ምምሕዳር ዜፍቅድ ክቡር ስራሕ ዚብል ሓሳብ ከነስተንትን ኢና እንመርጽ። ክብሪ ወድሰብ ኣፍልጦ ብምሃብ፣ ነቲ ኣብ ዝሓለፈ ዓሰርተታት ዓመታት ልሙድ ዝዀነ ካብ ላዕሊ ናብ ታሕቲ ዚኸይድ ዓይነት ኣተሓሳስባ ከነወግዶ ኢና እንደሊ።

ንኣብነት ኣብ ሕቡራት መንግስትታት ኣመሪካ ናይ ምሉእ ግዜ ሰራሕተኛታት ከም ክንክን ጥዕና ተዓጻጻፊ ናይ ስራሕ መሰናድዎታት ወይ ደሞዝ ዝኽፈሎምን እኹል ግዜ ዕረፍቲ ዝኣመሰለ ጥቕምታት ኪረኽቡ ጥራይ ኢዩ ዝፍቀደሎም። ሓደ ሰራሕተኛ  ከምዚ ዝኣመሰለ ጥቕምታት ዚህብ ጥዑይ ስራሕ ናይ ምድላይ ሓላፍነት ኣለዎ፣ ኣብ መወዳእታኡ ኸኣ ሓደ  ሰራሕተኛ ረብሓ ዚህብ ስራሕ ኪረክብ እንተ ዘይክኢሉ፣ ዓቢይ ድኻምነት እዩ። ብተወሳኺ ፈደራላዊ ሕጊ ንውልቀ-ሰብትን ኩባንያታትን ናይ ምሉእ ግዜን ናይ ክፍለ-ግዜን ሰራሕተኛታት ንምምዳብ ዘድሊ መዐቀኒታት ኬውጽኡ ይፈቕደሎም እዩ። ከም ኒው ዮርክ ዝኣመሰላ ገሊአን ግዝኣታት ልዕሊ 30 ሰዓት ናይ ምሉእ ግዜ ስራሕ ከም ዝዀነ ይገልጻ። ኣጻብዕቲ ምውጥዋጥንን ወቐሳ ምቅይያራትን ሓድሽ ዓይነት ናይ ሸቕሊ ምዝመዛ ይፈጥር ኣሎ፣ ሰራሕተይናታት ብፍላይ ከኣ እቶም ካብ ባህላውን እተገለለን ማሕበረሰባት ዝመጹ ሰራሕተኛታት ደሞዝ ብምስኣን ጥራይ ዘይኰነስ ኣድላዪ ረብሓታት ብዘይምርካብ እውን ካብ ስራሕ ክወጹ ይኽእሉ የለውን። ብፍላይ ስድራ ቤት ዘለዎም ሰራሕተኛታት መብዛሕትኡ ግዜ ንገዛእ ርእሶም (ወይ ንዜፍቅርዎ ሰባት) ንምክንኻን ወይ ደሞዝ ኣብ ምርካብ ኪውስኑ የብሎምን። ዘይወግዓዊ ስራሕ ተፈላጥነት ምርካብ፣ መን ጥቕምታት ክረክብ ብቑዕ ከም ዝዀነ ምግብምጋም ዝብሉ ማዕቀናት ድማ ብዝያዳ ነዚ ጉዳያት እዚ ይሓላልኽዎን፣ ኣብ ኣየነይቲ ኣቕዋም ዘለዋ ሃገር ከም እትነብር ወይ ናይ መን ዜጋ ከም ዝዀንካ ኣብ ዝምርኮሰሉ ኩነታ ኢዩ ዘሎ።

ናይ ናብራ ሻቕሎት ጥራይ እኹል እኳ እንተ ዘይኰይነ፣ እቲ እናዓበየ ዚኸይድ ዘሎ ሰብ ዝሰርሖ ኣስተውዕሎት (AI)፣ ነቲ ናይ ኣቐዲሞ ዝጸንሐ ቍጠባዊ ንግዲ ኣዳኺምዎን፣ ንብዙሓት መንእሰያት ሰራሕተኛታትና ድማ ስግኣታት ፈጢሩሎም ይርከብ ኣሎ። ጻዕርታት ደቂ ሰብ ብኣውቶማቲካዊ መሳርሒታት ኪግበር ይኽእል እዩ፣ ወይ ከኣ ስራሕ ብመሳርሒታት ተክኖሎጂ ክትካእ ይኽእል እዩ ዚብል ሓሳብ ድማ ሓድሽ ኣይኰነን። ውድባዊ ውሳነታት ብዝያዳ ኣብ ናይ ንግዲ ዑደት እተመርኰሰ ስለ ዝመስል ዘሎ፣ ኩባንያታት ዋላ እውን ተደጋጋሚነት ዘለዎ ተክኖሎጂ ኣብ ግብሪ ዘየውዕላ እኳ እንተ ዀና ንቝጽሪ ሰራሕተኛታት ንምቕናስ ከም ምኽንያት ይጥቀማሉ ኢየን ዘለዋ። ድሕሪ ኮቪድ ኣብ ዘሎ ዓለምለኻዊ ቝጠባ ግን ንሰራሕተኛታት ምቅላስ ዓብዪ ዕንቅፋት ኮይኑ ይርከብ ኣሎ።

እሞኸ ደአ ኣብ መዋእል ድኻም ዳግመ ምሕሳብ ማለት እንታይ የጠቓልል? ኢዮቤል ቍጠባ ኣብ ማሕበራዊ ፍትሕን ኣብ ምክንኻን ምድርናን ከምኡውን ካብ ዕዳ ናጻ ምዃን ኣብ ዝብል ኣርእስትታት ከነተኩር ከም ዘለና ኢዩ ዘዘኻኽረና። ብተወሳኺውን ብልጽና ማለት ሸቶ ቝጠባና ጥራይ ክኸውን ከም ዘይብሉ ኢዩ ዘዘኻኽረና፣ እዚ ድማ ሰብኣዊ ህይወት ዘይኰነስ ሰብኣዊ ብልጽግና ክኸውን ከም ዘለዎ ኢዩ ዘርኢ። ብቐዳምነት ንሕና ኣብ ኢኮኖሚ ፍራንቸስኮ ነቲ ውሽጣዊ ዋጋ ስራሕ ኣኽቢርና ኢና እንርእዮ ሰባት -- ስራሕና ንዝዓበየ ማሕበራዊ ረብሓ ኣበርክቶ ክገብር ኣለዎ ዝብል ኣተሓሳስባ ሒዝና ንርከብ ኣሎና። ንዅሉ ስራሕ ከም ጽቡቕ ስራሕ ጌርና ኽንርእዮን፣ ሓደ ሰራሕተኛ ኣገዳሲ ኽፍሊ ናይቲ መስርሕ ኰይኑ ኣብ ዝስምዖ እዋን ንክብሪ ወድሰብ  ቀዳምነት ክንህብን ይሓትት። እዚ ሕጂ ዘሎ ስርዓት ኣብ ክውንነት እተመርኰሰ ዳግመ ውዳቤ እኳ እንተ ዘይኰነ፣ ማሕበራዊ ሓላፍነት ኣስራሕቲ ኣብ ስራሕ ክብሪ ወድሰብ ንክኸብር ኣብ ምድፋእ ዓብዪ ግደ ኸም ዘለዎ ኢና እንኣምን። ብዛዕባክብሪ ኣብቶም ኣብ ማሕበራዊ ረብሓን ውልቃዊ ውጽኢታቶምን ዚግደሱ ኣስራሕትን ሰራሕተኛታትን ከነተኵር ድማ ንኽእል ኢና።

* ዶክቶራል መንበረጥበብ ቅዱስ ዮሓንስ፣ ኒው ዮርክ፡ ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ