ፓትርያርክ ፒዛባላ፡ ሓድሽ ቋንቋን ሓድሽ መሰኻኽርን ንሰላም

ስምዖን ተ. ኣርኣያ - ሃገረ ቫቲካን

ኣብ ቅድስቲ ሃገር ነባሪ ሰላም ናይ ምህናጽ ተስፋ፡ ኣብ ቓዛን ምዕራባዊ ገማግም ማያት ዮርዳኖስን ዘሎ ጸገማት፡ ከምኡ’ውን ብስም ሰብኣዊ ክብሪ ንሰባት ኣብ ሓደ ዘራኸበ ህዝባዊ መርኣያታት ዝግለጽ ናይ ማሕበረሰብ ስምዒት፡ ዝብሉ ኣርእስታ ላቲናዊ ፓትርያርክ ዘኢየሩሳሌም ካርዲናል ፒየርባቲስታ ፒዛባላ ዝተንከፍዎም እያቶም። ኣብ ህንጻ ራዲዮ ቫቲካን ተረኺቦም ኣብ ዘካየድዎ ቃለ መሕትት ብዛዕባ ተኣፋፍነት ዕርቂ ተንኪፎም፣ እንተኾነ ግን እዚ “ዕረፍቲ” ጥራይ ዘይኮነስ “ህይወት ብሓድሽ ኣረኣእያ - ውግእን ዓመጽን ዘይኮነ” ዝብል ናይ ሓባር ተስፋ ኣብ መንጎ እስራኤላውያንን ፍልስጤማውያንን ይገልጹ፣

ንኣባ ገብርኤል ሮማነሊ ቆሞስ ቤተ ክርስቲያን ቅድስቲ ስድራቤት ቓዛ ናይ 2025 ዓ.ም. ዝወሃብ ሽልማት ኣኪለ ሲልቨስትሪኒ ንኽትርከቡ ኣብ ሮማ ትርከቡ እቶም ኣብ ከምዚ ዝኣመሰለ ጽንኩር ኩነታት ቓዛ ክተርፉ ዝወሰኑ ማሕበረሰብ ክርስትያናት ኣብ ምንታይ ኩነታት ይርከብ?

መዓልታዊ ምስኦም ርክብ ኣሎና። ድምጺ ቦምባ ከይሰምዑ ምሉእ ለይቲ ክድቅሱ ምኽኣሎም ክሳብ ሕጂ ክኣምኑ ዘጸግሞም ምዃኑ ይሕብሩና። ክሳብ ሕጂ ሰብ ኣልቦ ነፈርቲ የዘንብያ እየ፣ ንዓመታት ዝቕጽል ዘሎ ጉዳይ እዩ፣ እቲ ኩነታት ኣዝዩ ሶንኮፍ እዩ። ከም ዝፍለጥ ኣብ መንጎ ዝተፈላለዩ ውድባት ግጭታት ተራእዩ’ኳ እንተነበረ፡ እዚ ኩሉ ግን ብሰንኪ ምቁራጽ እቲ ኲናት ክትግምቶ ዝከኣል’ዩ ነይሩ - ብሓቂ ተዛዚሙ እንተኾይኑ ክሳብ ሕጂ ኣይንፈልጥን - እዞም ዝስዕቡ መድርኻት ድማ ክሳብ ሕጂ ኣዝዮም ዘይርጉጻትን ዘይንጹራትን ኣደናገርትን እዮም። ኩሉ ነገር ዳግማይ ክህነጽ፡ ክውደብ ኣለዎ፡ ዓቐበት ከም ዝህሉ ድማ ክትግምቶ ዝከኣል እዩ - ሕጂ’ውን ኣሎ። ገና ብዙሕ ስራሕ ኣሎ። ኩሉ ስለ ዝዓነወ እቲ ኩነታት መዓታዊ ኮይኑ ይቕጽል ኣሎ። ሰባት ይምለሱ ኣለዉ፡ ናብ ገዛውቲ ዘይኮነስ ናብ ዝዓነዉ ኣባይቶም ይምለሱ ኣለዉ። ኣባይቲ ሕክምና ኣብያተ ትምህርቲ ካብ ኣገልግሎት ወጻኢ እያቶም። ሕጂ'ውን ጉዳይ ሬሳታት ናይቶም ዝሞቱ እስራኤላውያን ጅሆ ክምለሱ ኣለዎም ዝብል ሕቶ ኣሎ። እዚ ቀሊል ኣይኰነን፣ ከመይሲ ኣብቲ ዘጋጠመ ህውከት መብዛሕትኡ እቲ ሬሳታት ተቐሚጥሉ ዝነበረ ቦታ ንምልላዩ ዘጸግም እዩ፣ ኣብ መንጎ ውድባት ዘሎ ዘይምትእምማን ልዑል ኮይኑ ይቕጽል ኣሎ። ይኹን እምበር፡ እዚ ኩሉ እናሃለወ፡ ሓድሽ ሃዋህው ኣሎ - ተኣፋፊ እዩ፡ ግን ዝያዳ ርጉእ ክኸውን ተስፋ ንገብር።

ኣብዚ ታሪኻውን ስምዒታውን ኩነታት፡ ተስፋን ሕውነትን ምህናጽ ብኸመይ ይከኣል?

ተስፋ ምስ ፍታሕ ናይቲ ግጭት ክንደናግሮ የብልናን፣ እዚ ድማ ብመንጎይናነት ዘይፍጸም እዩ። መወዳእታ ኲናት መጀመርታ ሰላም ኣይኰነን፡ መዛዘሚ ግጭት እውን ኣይኮነን። እዚ ኩሉ መዳያት ኣብ ግምት ክኣቱ ኣለዎ። ሕጂ እውን እንተዀነ፡ እቲ ቀዳማይ ስጕምቲ ምዃኑ ባህርያዊ እዩ። ተስፋ ከምቲ ኩሉ ግዜ ዝብሎ ውላድ እምነት እያ። ልብኻ እንተኣሚኑ፡ ነቲ ዝኣምነሉ ነገራት ክውን ክገብሮ ይኽእል እዩ። ስለዚ፡ ቅድሚ ኩሉ ኣብዚ ክንሰርሕ ኣሎና - ምስቶም ገና ዳግማይ ክዋፈሩ ዝደልዩ - ነዚ መርበብ ንምፍጣር፡ ኣብ ውሽጢ ቓዛ ይኹን ካብኣ ወጻኢ። ምኽንያቱ ንኽልቲኡ ወገን ብዶባት ክንፈላልዮም የብልናን። ሕውነት ክንሃንጽ ኣለና። ሓድሽ ፖለቲካዊ መሪሕነት፡ ግን ከኣ ሃይማኖታዊ መሪሕነት እውን የድሊ እዩ ዝብል እምነት ኣሎኒ። እዚ ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ፣ ድሮ ርክብ ክንገብር ጀሚርና ኣለና። ሓደስቲ ገጻት፡ ኣብ ሓድሕዳዊ ምክብባር ዝተመርኮሰ፡ ዝተፈላለየ ትረኻ ዳግማይ ንምህናጽ ክሕግዙ ዝኽእሉ ሓደስቲ ኣሃዛት የድልዩና። ነዊሕ ግዜ ክወስድ እዩ፣ ምኽንያቱ እቲ ቁስሊ ዓሚቝ እዩ፣ ግን ተስፋ ክንቆርጽ የብልናን። ስለዚ ኣብዚ ሕጂ እዋን ኣብ ቀዳሞት ስጉምትታት ጥራይ እኳ እንተሃለና ነባሪ ሰላም ናይ ምህናጽ ተስፋ ገና ኣሎ። ቅድሚ ኩሉ ክንኣምኖ ኣለና - ክንደልዮ ኣለና። እቲ ናይ ግዜ መስመር ነዊሕ ክኸውን እዩ፤ ኣብ ቀረባ እዋን ክመጽእ እዩ ኢልና ንነብስና ከነደናግር የብልናን። ውድቀት ናይ ዝሓለፉ ስምምዓት እውን ኣብ ግምት ከነእትዎ ይግባእ - ኣብ መንጎ ተኻታዕቲ ወገናት ዝነበረ ምትእምማን ብዕምቆት ዘዳኸመ ብዙሕ ውድቀት፡ ሓያሎ ምዕራፋት ክህልዉ እዮም። ምናልባት እቲ ዝቕጽል ወለዶ እቲ ሕጂ ዘሎ ወለዶ ዘይብሉ ናጽነት ክህልዎ ይኽእል ይመስለኒ። ዕማም ናይዚ ወለዶ ግን ነቲ ዝቕጽል ምድላው እዩ። ስለዚ፡ በብቑሩብ፡ መሰረታትን ኩነታትን፡ ብሓድሽ ገጽን ሓድሽ ኣመራርሓን ክንፈጥር፡ ልዕሊ ኩሉ ድማ በብቑሩብ ናይ ምክብባር ባህሊ ዘዕብዩ ሃዋህው ክንፈጥር ኣለና፡ እዚ ድማ ብግዲኡ ሰላም ከምጽእ እዩ።

ጭቡጥ ተስፋ ናይዚ ወለዶ፡ ናይቶም መዓልታዊ ኣብ ኢየሩሳሌም ይኹን ኣብ ካልእ ቦታታት እትረኸብዎም ሰባት እንታይ እዩ?

ኣብዚ ህሞት እዚ ኣብ ሓድሽን ጌና ተኣፋፍን ምዕራፍ ኢና ዘለና። ካብ ክልተ ዘስካሕክሕ ዓመታት ኢና ንወጽእ ዘለና። እቲ ተስፋ ኣብ መወዳእታ ናይተን ዓመታት ምብጻሕና እዩ - ግዝያዊ ዕረፍቲ ጥራይ ኣይኮነን። እዚ ተስፋ እዚ ኩሉ ሰብ፡ እስራኤላውያንን ፍልስጤማውያንን ብማዕረ፡ የማናይ ይኹን ጸጋም፡ ካብ ነፍሲ ወከፍ ድሕረ ባይታ ዝመጽእ ዝካፈሎ እዩ። ኩሉ ሰብ ብሓቂ ነቲ ገጽ ክቕይሮ ይደሊ። እቲ ቀዳማይ ነገር ንሱ እዩ። ብርግጽ ፖለቲካውን ሃይማኖታውን ዝተፈላለየ ኣረኣእያታት ኣሎ። ኣብ ተራ ሰባት ዳግማይ ክነብሩ፡ ዓመጽን ውግእን ዘይብሉ ሓድሽ ኣረኣእያ ሒዝካ ክነብር ዝብል ሓያል ድሌት’ውን ኣሎ።

ኣብዚ ቀረባ መዓልታት ብዛዕባ እቶም ብሓማስ ተታሒዞም ዝነበሩ ጅሆታት ዝተጻወሩዎ ኩነታት ዝገልጽ መዓታዊ ምስክርነት ሰሚዕና፣ ሕጂ ድማ ሓራ ወጺኦም ኣለዉ። ኣብ ኣብያተ ማእሰርቲ እስራኤል ተኣሲሮም ዘለዉ ፍልስጤማውያን እሱራት ዘጋጠሞም ውርደት ዝገልጽ ጸብጻባት እውን ሰሚዕና። ብዛዕባ እዚ ብገለ መልክዑ ንኽልቲኡ ወገን ዝቕርጽ ዝመስል መከራ እንታይ ክበሃል ይከኣል? ብዛዕባ ከመይ ጌርካ ኣብ ጽልኢ ዘይተመሰረተ መጻኢ ትሃንጽ?

እዚ ሓደ ካብቶም ዓበይቲ ጸገማት ናይዚ እዋን ኮይኑ ኣሎ። ነፍሲ ወከፍ ወገን ኣብ ውሽጢ ቃንዛኡ ተዓጽዩ፡ ናይ ገዛእ ርእሱ ስቓይ፡ ናይ ገዛእ ርእሱ ህዝቢ ኣረኣእያ ጥራይ እዩ ዝርኢ ነይሩ። ካልኦት እውን ከም ዝበልዎ ኩሉ ሰብ ብናይ ገዛእ ርእሱ ቃንዛ ስለ ዝመልአ ኣብ ውሽጡ ንቃንዛ ካልኦት ዝኸውን ቦታ ኣይነበሮን። ሕጂ እዚ ኩነታት እዚ ምስ ተዛዘመ፡ ምናልባት በብቑሩብ ንቃንዛ ናይቲ ካልእ ንምርዳእ ንነብስና ክንከፍት ክንጅምር ንኽእል። ምርዳእ ማለት ምኽንያታዊ ምግባር ማለት ኣይኮነን። እዚ ግዜ ክወስድ እዩ - ምሉእ ብምሉእ ክዕወት ድዩ ኣይዕወትን ድማ ኣይፈልጥን። እቲ ዝተዘርአ ጽልኢ - ኣብዘን ዝሓለፋ ክልተ ዓመታት፡ ምስ ተፈንጀረ ጥራይ ዘይኮነስ፡ ቅድሚ ነዊሕ እዋን፡ ብመንገዲ ትረኻ ንዕቀትን ምንጻግን ምግላልን - ሓድሽ ቋንቋ፡ ሓድሽ ቃላት፡ ከምኡ’ውን ሓደስቲ መሰኻኽር ይሓትት። ዝተባህለ ካብ መን ከም ዝተባህለ ክትፈልዮ ኣይትኽእልን ኢኻ። ስለዚ፡ ደጊመ ካልእ ክንሓስብ ዝሕግዙና ሓደስቲ ገጻት የድልዩና እብል።

ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ባሕሪ ዮርዳኖስ ኩነታት ከመይ ኣሎ - ኣብ ሰበኻታትን ንኣሽቱ ዓድታትን ከም በዓል ታይበህ፡ ዛባብደህ፡ ወይ ኣቡድ? ከምኡውን ኵነታት እቶም ምሉእ ብምሉእ ምስ ሕብረተሰብ እስራኤል እተዋሃሃዱ እብራይስጢ ዝዛረቡ ካቶሊካውያን ሓዊስካ ክርስትያናትን ካቶሊካውያንን እንታይ ይመስል?

እዚኦም ክልተ ኣዝዮም ዝተፈላለዩ ኩነታት እዮም። ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ባሕሪ፡ እቲ ሓፈሻዊ ኩነታት - ናይ ካቶሊካውያን ቍምስናታት ጥራይ ዘይኮነ - ኣዝዩ ተበላሽዩን ብቐጻሊ እናበተላሸወን ይኸይድ ኣሎ። እቶም ዝጠቐስካዮም ማሕበረሰባት ዓድታት ካብ ነንሕድሕዶም እናተነጸሉ ይመጹ ኣለዉ። ውሽጣዊ ምንቅስቓሳት ዝቆጻጸር ኣማኢት ነቑጣታት ስለ ዘሎ፣ እዚ ድማ ነቲ ኩነታት ዝያዳ ኣጸጋሚ ይገብሮ። ከምቲ ብዙሕ ግዜ ዝበልክዎ፡ ሓደ ዓይነት “ሕጊ ዘይብሉ መሬት” ማለት “ሕጊ ዘይብሉ መሬት” ኮይኑ ኣሎ፡ ምኽንያቱ ምስ ሰፋሮ ሓዊሱ ብዙሕ መጥቃዕትን ወጥሪን ስለዘሎ፡ እንተሃልዩ ድማ ደው ካብ ምባል ዝጽወር ዘሎ ይመስል። ነዞም ኩነታት ደው ንምባል ይግባይ ዝብል ስልጣን የለን። እዚ ድማ ኣብ ውሽጢ ቍምስናታትን ማሕበረሰባትናን ዓቢ ወጥሪን ዓቢ ዘይውሕስነትን ይፈጥር። ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ባሕሪ፡ እቲ ኩነታት ኣዝዩ ተነቃፊ ኮይኑ ይቕጽል ኣሎ - ብፖለቲካዊ መዳይ ጥራይ ዘይኮነ፡ ብቑጠባ እውን። እተን ክልተ ቀንዲ ጸጋታት - ንስራሕን ንግደትን ናብ እስራኤል ምኻድ - እዚ ክልቲኡ ጉዳይ እዚ ኣብዚ ሕጂ እዋን ተቛሪጹ ኣሎ። መዓስን ብኸመይን ከም ዝጅምሩ ድማ ኣይንፈልጥን። እዚ ኣብ ህይወት ሰባት ብፍላይ ኣብ ክርስትያን ሓያል ጽልዋ ኣለዎ። እቲ ቋንቋ እብራይስጢ ዝዛረብ ካቶሊካዊ ማሕበረሰብ ውሑዳት ኣማኢት ሰባት ዝሓቖፈ ብኣሽቱ ጉጅለታት ዝቖመ ኮይኑ፡ ኣብ እስራኤል ንሓያሎ ኣማኢት ደቂ ስደተይናታት ወይ ወጻእተይናታት ሰራሕተይናታት እውን ተቐቢሎም እዮም። ብፍላይ ካብ ቤተ ክርስቲያን ወጻኢ ግደኦም ኣብ ውሽጢ ቤተ ክርስቲያን ባዕላ ኣገዳሲ ምዃኑ እኣምን። ብዝተወሰነ መልክዑ፡ ንሃገረ ስብከትና - ኣዝዩ ዝተሓላለኸ - ብሰፊሑ ክትሓስብ ድማ ኣብ ሕቶ ፍልስጤም ጥራይ ከተኩር ዘይኮነስ፡ ኣብ ውሽጢ ሕብረተሰብ እስራኤል ከይተረፈ ቃንዛ ከምዘሎ፡ ኣብ ግምት ክኣትዉ ዘለዎም ኣረኣእያታትን ራእያትን ከምዘለዉ ክትዝክር ግድን እዩ።

ኣብዚ ዝሓለፈ ሰሙናት፡ ኣብ ጣልያን ሓዊሱ፡ ብሚልዮናት ዝቑጸሩ ሰባት ናብ ጎደናታት ዝወጹሉ ህዝባዊ ምልዕዓልን ሰልፍታትን ርኢና ኢና። ኪኖ ኣኽረርቲ ጉጅለታትን ውሑዳት ዘይቅቡላት ጭርሖታትን፡ ኪኖ ስነ - መጐት ዘይምግዳስ ክሰጋገሩ ከም ዝደልዩ ዘርእዩ መንእሰያት ኣለዉ . . .

ብርግጽ፡ ልዕሊ ዓቐን ተርእዮታት ነይሩ - ናይ ዓመጽ፡ ግን ከኣ ናይ ቋንቋ፡ እንኮላይ ኣንጻር ኣይሁድነት። እዚ ቅቡል ኣይኮነን። ብገለ መንገዲ ንጸረ-ሴማውነት ከመኽንዩ ዝኽእሉ መግለጺታት ነይሮም - ፍጹምን ምሉእ ብምሉእን እንነጽጎ ነገር እዩ። እዚ ብንጹር ክበሃል ኣለዎ። ግን ብድብድቡ ኩሎም ነቲ ዘይቅቡል ዝውክሉ ገርካ መርኣይ ጌጋ እዩ። ብዙሓት ሰባት ነይሮም - መንእሰያት እውን ዘይኮኑ - ዝተሳተፍዎ እዩ። እቲ ዘገረመኒ እቲ ብዙሕነት እዩ: ካብ ዝተፈላለየ ድሕረ ባይታ: ወለዶ: ዋላ እውን ካብ ፖለቲካዊ ምትእስሳር ዝመጹ ኣሽሓት ሰባት ነቲ ዝረኣይዎ ምስልታት ዓመጽ “ኣይፋል” ክብሉ ተጠርኒፎም እዮም። እዚ ንዓይ እወታዊ መዳይ እዩ፣ ምኽንያቱ ሓደ ንቕሓት ኣበራቢሩ እዩ - ውልቃዊ ጥራይ ዘይኮነስ ሓባራዊ ንቕሓት። ምጥርናፍ ዝተራእየሉ እዩ፤ ኣብቲ ሓድነት እቲ ማሕበረሰብ ተፈጢሩ። እዚ ኣዝዩ ኣገዳሲ ይመስለኒ - ኣብ ዙርያ ሓደ ጽቡቕ ነገር ማሕበረሰብን ሕብረትን ምፍጣር፡ ከም ሰብኣዊ ክብርን ምንጻግ ዓመጽን - ቀያሕቲ መስመራት ክሰግሩ ዘይብሎም፡ ዋላ ብስም ምክልኻል። እዚ ጽቡቕን እወታውን መዳይ እዩ ነይሩ። ክቕጽል ተስፋ ንግበር። ኣብ ውሽጢ ሕልና ናይቲ ሕብረተሰብ ክሕሎ ዘለዎ ጽቡቕ ነገር ከምዘሎ ምግንዛብ፡ ንዝተፈላለዩ መራሕቲ ሃይማኖታውን ፖለቲካውን’ውን ኣገዳሲ ምንቕቓሕ’ዩ ዝመስለኒ - ምናልባት’ውን ኪኖ’ዚ ናይ ኲናት - ሃዋሁ እንተኾነ ሰናይ ምርካብ።

እንደገና ናብ ቅድስቲ መሬት ክንምለስ፣ ነጋዲያን ክምለሱ ትጽበዩ ዶ?

ከምኡ ክኸውን ተስፋ ንገብር። ምስ ኣብ ቅድስቲ መሬት ናይ ቅድስቲ መንበር ቅዱሳት ስፍራን ንብረትን ዓቃቢ ብዛዕባ እዚ ጉዳይ እዚ ብሓባር ገለ ነገር ንምግባር ኣዘራሪበ ነይረ፡ ገለ መግለጺታት ኣውጺአ ነይረ። ነገራት ከመይ ከም ዝምዕብሉ ንምርኣይ ክልተ ሰለስተ ሰሙን ክንጽበ ኢና። ሽዑ ብፍላይ ኣብዘን ዝሓለፋ ክልተ ዓመታት ናብ ቅድስቲ መሬት ኣዝየን ዝቐረባ ኣብያተ ክርስቲያናት፡ ብጸሎት ጥራይ ዘይኮነ፡ ከምኡ’ውን ብሓገዝ፡ ብንግደት’ውን ምትሕግጋዝ ከነርኢ እዋኑ እዩ ዝብል ግምት ኣለኒ።

ሎሚ ዓመት ይስሓቕ ራቢን ናይ ሰላም ሰብ ተባሂሉ ዝግለጽ ካብ ዝቕተል 30 ዓመት ኮይኑ ኣሎ። ንሰላም ክውፍዩ ፍቓደይናታት ዝኾኑ ሓደስቲ መራሕቲ ክህልዉ ክሳብ ክንደይ ኣገዳሲ እዩ? ኣብዚ መዳይ እዚ ዝኾነ እወታዊ ምልክታት ትርእዩ ዶ?

እዚ ካብቶም ወሳኒ መዳያት ሓደ ምዃኑ እኣምን። ብዙሕ ግዜ ተዛሪበዮ እየ ኣብዚ ድማ እደግሞ: ካብቲ ኣብ ዝሓለፈ ዓመታት ዝሰማዕናዮ ዝተፈለየ ቋንቋ ዝዛረቡ ሓደስቲ መራሕቲ የድልዩና - ፖለቲካዊ መራሕቲ ጥራይ ዘይኮኑስ ሃይማኖታውያን መራሕቲ እውን። ቅድሚ ሰላሳ ዓመት ራቢን ካልእ ይዛረብ ነይሩ፡ መራሕቲ ሃይማኖት ድማ ካልእ ይዛረቡ ነይሮም። ሕጂ ምልዋጥ የድሊ፤ ነዚ ክንፈልጦ ኣለና። ኣብዚ መንጽር እዚ ኣብ መንጎ ሃይማኖታት ዝግበር ዘተ ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ። ኣብ መንጎ ሃይማኖታት ዝግበር ዘተ እውን ሓደስቲ ገጻት የድልዩ ዝብል እምነት ኣለኒ ፣ ነቲ ዘጋጠመ - ንኹላትና ዘቝሰለና ድማ ሸለል ክንብሎ ዝከኣል ኣይኮነን። ነቲ ዝተባህለ፡ ዘይተባህለ ድማ ኣብ ግምት ከነእቱ ኣሎና - ኣብኡ ደው ክንብል ዘይኮነስ፡ ንቕድሚት ክንስጉም፡ ካብኡ ሓሊፍና፡ ነቲ ዘጋጠመ እናዘከርና፡ ገርሀይናታት ከይኮንና ክንከይድ ኣሎና። እቶም ጸገም ብዙሕ እዩ፡ ኣብ ልዕሊ ማሕበረሰባትና ግን ግዴታ ኣሎና - ኪኖኡ፡ ብእወታውን ብህድኣትን፡ ናብ ዝተፈላለየ መጻኢ ክጥምቱ ንምሕጋዝ።

ብዛዕባ ኣፍልጦ ብሃገረ ፍልስጤም ዝካየድ ዘሎ ኣህጉራዊ ክትዕ እንታይ ትብሉ?

ፍልስጤማውያን እቲ ኲናትን ዓመጽን ከብቅዕ ጥራይ፣ ብቑጠባ ምሕጋዝን ምድጋፍን ጥራይ ክሕገዙ ኣየድልዮምን እዩ። ከም ህዝቢ ንዘለዎም ክብሪ እውን ኣፍልጦ ክወሃቦም የድሊ። እቲ ብዙሕ ግዜ ዝረጋገጽ “ክልተ ህዝብታት፡ ክልተ ሃገራት” ዝብል ፍታሕ፡ ኣብ ሓጺር ግዜ ዝብጻሕ እንተኾይኑ ኣይፈልጥን። ናብዞም ፖለቲካዊ ሕቶታት ኣይኣቱን እየ። ንፍልስጤማውያን ግን ኣብ መሬቶም ከም ህዝቢ ኣፍልጦ ክረኽቡ መሰል የብሎምን ክብሎም ኣይክእልን እዩ። ኣብ ውሽጢ’ቲ ኣብ መንጎ እቶም ውድባት ዝግበር ዘተ፡ ባዕሎም ክበጽሕዎ ዘለዎም፡ ብሓገዝን ደገፍን ማሕበረሰብ ዓለም፡ ጭቡጥ ክውንነት ክረኽቡ ዘለዎም ኣዋጃት ነይሮም - መብዛሕትኡ ግዜ ክልሰ-ሓሳባዊ ጥራይ ኮይኖም ዝተርፉ።

ኣብዚ ግዜ እዚ ቅርበት ርእሰ ሊቃነ ጳጳሳት ተሰሚዑኩም ዶ?

ቅርበት ርእሰ ሊቃነ ጳጳሳት ልዮን መበል 14 ተሰሚዑና እዩ። ቅድሚ ሕጂ ቅርበት ርእሰ ሊቃነ ጳጳሳት ፍራንቸስኮ ተሰሚዑና ነይሩ፣ ድሕሪኡ ድማ ናይ ርእሰ ሊቃነ ጳጳሳት ልዮን እውን። ዝተፈላለየ ስብእና ኣለዎም፣ ክልቲኦም ግን ቅርበቶምን ብኣዝዩ ጭቡጥ መንገዲ ገሊጾም - ብስልኪ፣ ምስ ካህን ቍምስና ቓዛ ብተደጋጋሚ ብምርኻብ - ዋላ እኳ እዞም ነገራት እዚኦም ዜና እንተዘይኮኑ። እዚ ድማ ጽቡቕ እዩ: ኣገዳሲ እዩ: ምኽንያቱ ንህዝቢ ዘይኮነስ ንገዛእ ርእስኻ ክትብል እውን ጽቡቕ ክትገብር ኣለካ። እዚ ቅርበት እዚ ብኣዝዩ ዝጭበጥ መንገዲ እውን ተገሊጹ እዩ፣ ብጭቡጥ ሓገዝ። እቲ ዳሕረዋይ ዝረኸብናዮ ምልክት፡ ቅድሚ ክልተ መዓልታት ጥራይ፡ ርእሰ ሊቃነ ጳጳሳት ብኣሽሓት ዝቑጸሩ መድሃኒት ጸረ - ነፍሳት ናብ ወሽመጥ ቓዛ ከም ዝለኣኹ ይዝከር፣ እንክብሉ ዘካየድዎ ቃለ መሕትት ዛዚሞም።