Հայկական ժողովրդական երգեր .«Առաւօտեան քաղցր եւ անոյշ» տաղը։
Այսօր ներկայացնում ենք Բաղդասար Դպիրի աշակերտ Պետրոս Ղափանցու (? - 1784) «Առաւօտեան քաղցր եւ անոյշ» տաղը։
Պետրոս Ղափանցու մասին մեզ հասած տեղեկութիւնները խիստ կցկտուր են, այն էլ կեանքի վերջին տարիների մասին: Սիւնեցի է, ծնուել է հաւանաբար Կապան քաղաքում՝ 18-րդ դարասկզբին: 1753-56 թթ. եղել է Էջմիածնի միաբան: Պետրոս Ղափանցու տաղերը մեծ տարածում են գտել ժողովրդի մէջ, բայց ընկալուել են որպէս ժողովրդական երգեր: Ռուս-թուրքական պատերազմի ժամանակ, 1722-ին Պետրոս Ղափանցին հրատարակում է իր բանաստեղծութիւնների ժողովածուն՝ «Գրքոյկ կոչեցեալ Երգարան»: Նրան յաճախ համարում են սիրոյ երգիչ, սակայն նրա տաղերի հիմնական թեման ազատասիրութիւնն ու հայրենիքն են:
Այս տաղը՝ «Առաւօտեան քաղցր եւ անոյշ», նուիրուած է հայրենիքին, որտեղ գովերգւում են նրա գեղեցկութիւնները: Առաջին տան մէջ ասւում է. առաւօտեան քաղցր և անուշ հովերը մեղմօրէն խաղում են թփերիդ մէջ (դիմում է հայրենիքին), և ծովերդ ծածանւում են աչքերիս առաջ: Ապա կոչ է անում, բացուիր, բացուիր, իմ աննման, կարմիր վարդ, գեղեցկութիւնդ նման է արեգակի վառվառմանը, բոցկլտալուն: Ինչպէս տեսնում եք, իր ուսուցիչ Բաղդասար Դպիրի խոսքի արձագանքն է, երբ, դարձեալ դիմելով հայրենիքին, «Ի ննջմանէդ արքայական» տաղում ասում էր «արթնացի՛ր քո արքայական քնից»:
Մեր հայրենիքը դեռ գտնուում է արքայական քնի մէջ, և երազում ենք, որ արթնանայ ու կատարի արքունավայել գործեր: Նա մի աննման, կարմիր, բայց դեռ չբացուած վարդ է, որ բացուելով՝ հիացնելու է իր անուշ բոյրով ու գեղեցիկ տեսքով:
Յաջորդ տներում ասւում է, որ քանի ողբում է իր ժամանակների մռայլ վիճակի համար, այնքան խոցոտւում է իր սիրտը, հայրենիքի փայլուն գեղեցկութիւնը միտքը բերելով՝ բոցավառւում է սիրտը, և հորդ արտասուքով գիշեր ու ցերեկ թրջւում: Եւ ամեն տան վերջում կոչ է անում աննման ու կարմիր իր վարդ-հայրենիքին՝ բացուել, որի գեղեցկութիւնը նման է բոցկլտացող արեգակի:
Թէ՛ Բաղդասար Դպիրը, թթ՛ Պետրոս Ղափանցին ստեղծեցին ժամանակակից բանաստեղծութեանը մօտեցող հակիրճ բանաստեղծական ձևեր: Սակայն դրանք շարունակեցին կապուած մնալ երաժշտական եղանակներին:
Տաղը ներկայացուած է հնագոյն երաժշտութեան «Շարական» անսամբլի կատարմամբ։ Մենակատար՝ Արմէնուհի Սեյրանեան։
Շնորհակալութիւն յօդուածը ընթերցելուն համար։ Եթէ կը փափաքիս թարմ լուրեր ստանալ կը հրաւիրենք բաժանորդագրուիլ մեր լրաթերթին` սեղմելով այստեղ
