ՄԽԻԹԱՐ ԱԲԲԱՀԱՅՐ` Մխիթարեան միաբանութեան հիմնադիրը (46)

46.- ՄԵ­ԹՈ­ՆԻ ԱՌԱ­ՋԻՆ ԲՆԱ­ԿԱ­ՐԱ­ՆԸ ՎԱ­ՆԱ­ՏՈՒ­ՆԻ ՎԵ­ՐԱ­ԾՈՒԱԾ

­Մե­թո­նի բեր­դա­քա­ղա­քին մէջ հա­ւա­քուած՝ Մխի­թար կը մտա­ծէ վեր­ջա­պէս իր երա­զած կրօ­նա­ւո­րա­կան կեան­քը կազ­մա­կեր­պել իր բո­լոր նր­բե­րանգ­նե­րով։ Ժա­մա­նա­կա­գի­րը կը շեշ­տէ թէ Մխի­թար ին­քիր­մէ չհ­նա­րեց եւ նո­րաս­տեղծ կեան­քի ձեւ մը չմ­տա­ծեց սկ­սիլ, այլ այն ինչ որ սոր­ված էր իր հո­գե­ւոր ծնն­դա­վայ­րին՝ Ս. Նշա­նի վան­քին մէջ՝ այդ ամէ­նը գործ­նա­կան հրա­հան­գում­նե­րով փո­խան­ցեց իր աշա­կերտ­նե­րուն։ Ս. Ան­տոն անա­պա­տա­կա­նի օրէնք­նե­րը որ դա­րե­րով բե­րա­նա­ցի փո­խան­ցուած էին սե­րուն­դէ սե­րունդ՝ զա­նոնք որ­դեգ­րեց եւ սոր­վե­ցուց իր աշա­կերտ­նե­րուն։ Միակ նո­րու­թիւ­նը՝ ու­սում­նա­կան կր­թու­թիւնն էր, որ իր աշա­կերտ­նե­րը պի­տի ստա­նային՝ ազ­գի լու­սա­ւո­րու­թեան եւ կա­թո­ղի­կէ հա­ւատ­քի տա­րած­ման քա­րո­զիչ­ներ դառ­նա­լու հա­մար, եւ այս նպա­տա­կով չոր­րորդ ուխ­տը կ՚ա­ւելց­նէ՝ կեան­քի գնով ան­գամ քա­րո­զու­թեան եր­թա­լու։­

Այս­պէս կրօ­նա­ւո­րա­կան կեան­քի պատ­շա­ճող ամէն ինչ ման­րա­մաս­նօ­րէն կը սկ­սի դա­սա­ւո­րել։ Զգես­տին, սե­նեակ­նե­րուն, ու­տե­լու եւ խմե­լու չա­փին ու որա­կին, քու­նի եւ զբօ­սան­քի ժա­մե­րուն եւ չա­փին, հո­գե­ւոր ըն­թերց­ման գիր­քե­րուն, գի­տա­կան առար­կա­նե­րու ուս­ման, մտա­ծական աղօթ­քին, լռու­թեան օրէն­քին եւ ամէն ին­չի մա­սին որ կրօ­նա­ւո­րա­կան կեան­քին կը վե­րա­բե­րէր՝ հա­կիրճ բա­ռե­րով կա­նոն­ներ կը հաս­տա­տէ։ Իւ­րա­քան­չիւր պահ, ինչ որ պի­տի կա­տա­րէին՝ զան­գակ հն­չեց­նե­լով կ՚ազ­դա­րա­րուէր, եւ այդ իսկ պաճ­տա­ռով զան­գա­կը հնա­զան­դու­թեան եւ Աս­տու­ծոյ ձայն կը հա­մա­րուէր։

­Կար­գա­զանց­նե­րը կը յան­դի­մա­նէր եւ ապաշ­խա­րանք մը նշա­նա­կե­լով՝ հա­սա­րա­կաց կեան­քէն կը զր­կէր, մին­չեւ որ խո­նար­հու­թեամբ ապաշ­խա­րան­քը չկա­տա­րէին եւ նե­րո­ղու­թեան չար­ժա­նա­նային։ Այս­պէս, այդ սո­վո­րա­կան բնա­կա­րա­նը իս­կա­կան վան­քի վե­րա­ծուած էր։ Մատ­րան մէջ միաս­նա­բար ժա­մեր­գու­թիւն­նե­րը կը կա­տա­րէին եւ օրա­կան կէս ժամ մտա­ծա­կան աղօթ­քի կը նուի­րէին։ Իսկ երե­կոյեան, պառ­կե­լու ժա­մը նշող զան­գա­կի ձայ­նին՝ բո­լո­րը իրենց սե­նեակ­նե­րը կը քա­շուէին եւ առան­ձին իրենց խղ­ճի քն­նու­թիւ­նը կը կա­տա­րէին եւ ապա եօ­թու­կէս ժամ քու­նի կը տրա­մադ­րէին, որ­պէս­զի կազ­դու­րուած կա­րե­նային յա­ջորդ օրուան պար­տա­կա­նու­թիւն­նե­րը դի­մագ­րա­ւել։­

Օ­րուան մէջ շատ ան­գամ Մխի­թար իր աշա­կերտ­նե­րը կը խրա­տէր աս­տուա­ծաշն­չեան եւ սուրբ հայ­րե­րու օրի­նակ­նե­րով, մե­ծա­պէս հո­գա­լով որ բո­լորն ալ կրօ­նա­ւո­րա­կան կեան­քին մէջ հրա­հան­գուին, մա­նա­ւանդ անինչ աղ­քա­տու­թեան, մա­քուր ող­ջա­խո­հու­թեան եւ սուրբ ու կա­տա­րեալ հնա­զան­դու­թեան, կիր­քե­րը զս­պե­լու, կամ­քը են­թար­կուած պա­հե­լու, սիր­տի խո­նար­հու­թեան մէջ հրա­հան­գուե­լու, ժուժ­կալ եւ պար­կեշտ վար­քա­գիծ մը մշա­կե­լու եւ վիշ­տե­րուն համ­բե­րե­լու։ Այս­պէս իւ­րա­քան­չիւ­րին կը հե­տե­ւէր եւ կը խրա­տէր հայ­րա­կան խնա­մա­տա­րու­թեամբ։