Нямецкі святар: Аўшвіц нагадвае пра адказнасць за будучыню
Ян Глінскі
У інтэрв’ю для агенцтва КАІ ксёндз Манфрэд Дэзэлерс адзначыў, што “Аўшвіц – гэта месца, якое паказвае самыя глыбіні чалавечага зла”, а памяць пра яго – гэта не толькі вернасць ахвярам, але і адказнасць за будучыню.
“80 гадоў – гэта амаль цэлае чалавечае жыццё”, - падкрэсліў святар і нагадаў, што многія з тых, хто перажыў Халакост, былі дзецьмі, калі трапілі ў нямецкі лагер; і для многіх з іх надыходзячы юбілей можа стаць апошняй – хоць і няпростай – магчымасцю прыехаць сюды асабіста і адзначыць сваю сувязь з гэтым трагічным месцам і гісторыяй.
Як патлумачыў душпастыр, памяць пра Аўшвіц датычыць не толькі тых, хто выжыў, і іх сем’яў, яна “датычыць таксама нас”: нічога не павінна быць забыта. “Гэта галоўнае. Таму амаль увесь свет хоча сюды прыязджаць, бо Аўшвіц застаецца ўніверсальным сімвалам, прасторай, якая прымушае задумацца над гісторыяй, чалавечнасцю і адказнасцю за будучыню”, - адзначыў нямецкі святар і ўказаў на існаванне міжнароднага кансэнсусу вакол урокаў Аўшвіц: павагі да чалавечай годнасці, салідарнасці, адказнасці за лёс свету і адмовы ад расізму.
Тое, што адбывалася ў Аўшвіц, “было спробай знішчыць біблійнае бачанне свету і чалавека”. “Яўрэі прынеслі ў наш свет бачанне парадку сусвету, якое было выказана ўжо ў Бібліі. Яно пачынаецца ад стварэння свету, дзе Бог стварыў чалавека паводле свайго вобразу, надаючы кожнаму чалавеку боскую годнасць як свайму стварэнню. Толькі пазней выбраны народ – Ізраіль – набывае асаблівае значэнне, бо яму даручана ахоўваць гэтае фундаментальнае пасланне: веру ў Бога і ў годнасць кожнага чалавека”, - патлумачыў ксёндз Манфрэд Дэзэлерс, падкрэсліўшы, што як ахвяры, так і злачынцы былі ўмілаванымі дзецьмі Божымі. Гэта няпросты напамін, але неабходны, каб зразумець глыбіню хрысціянскага бачання свету.
“Радыкальнае зло патрабуе радыкальнага адказу: адказу, які нагадвае, што кожны чалавек мае сваю годнасць, якую трэба шанаваць, – падкрэсліў суразмоўца. – Аднак прабачэнне не азначае, што нічога не адбылося. Тое, што адбылося, з’яўляецца фактам: ахвяры і траўмы застаюцца рэчаіснасцю. Але, нягледзячы на гэта, існуе магчымасць новага пачатку”.
Нямецкі святар перасцярог таксама перад выключэннем тых, хто з’яўляецца або можа быць праблемай: чалавек, нягледзячы на свае слабасці, здольны да дабра. Як заўважыў душпастыр, многія з тых, хто выжыў у Аўшвіц, пазней адкрылі гэтую праўду ў жыцці: знайшлі ў сабе сілы, каб прабачыць, стварыць сем’і і далучыцца да ініцыятываў на карысць міру.
“Надзея – гэта штосьці большае, чым аптымізм. Гэта глыбокая ўпэўненасць, што нават сярод самага страшнага зла можа паўстаць дабро. Гэта ўрок, які Аўшвіц перадае кожнаму чалавеку”, - заключыў ксёндз Манфрэд Дэзэлерс.
